Eskuko ekipajea : euskal ipuin modernoen antologia (1963-2018)
Egaña, Ibon
Argitaletxea: Alai
Urtea: 2020
ISBN: 978-84-120944-6-6
Bilduma: Hautak
Deskripzioa
Ibon Egaña Etxeberria
Urnietan jaio zen 1981ean. Literatur kritikaria eta irakaslea da. Euskal Filologiako ikasketak egin zituen Gasteizen, eta literaturan doktoratu zen Euskal Herriko Unibertsitatean. 2006az geroztik, Hizkuntzaren eta Literaturaren Didaktika saileko irakaslea da unibertsitate berean. Euskal literatura garaikidearen inguruko hainbat artikulu eta kapitulu argitaratu ditu, eta honako liburuak koordinatu ditu: Maldetan sagarrak. Euskal gatazka euskal literaturan, Edu Zelaietarekin batera (2006), eta Desira desordenatuak. Queer irakurketak (euskal) literaturaz (2010). Prentsako literatur kritikan jardun du 2001etik, Euskaldunon Egunkaria, Berria eta Deia egunkarietan. 2014an Izan gabe denaz. Hogeita hamar urte hedabideetako euskal literatur kritikan ikerketa-lana argitaratu zuen. Galtzagorri Elkarteko eta UEUko kidea da.
Eskuko ekipajea Euskal ipuin modernoen antologia (1963-2018)
Bidaia labur baterako eskuko ekipajea egitean nola, antologia bat prestatzean, etxean utzi behar dira, ezinbestean, bestela sartu nahiko genituzkeen arropak eta trasteak. Baina bada atzera begira jarri eta ezinbestekoa edo kuttunena hautatzeko unea ere. 1963an hasi eta 2018an amaitzen den bidaia bat proposatu nahi du liburu honek. Euskal ipuin modernoetan barnako ibilbide bat, 25 idazle eta beste horrenbeste narrazio bidelagun hartuta. Badira mikroipuinak eta narrazio luzeagoak, ipuin fantastikoak eta kontakizun gordinak, zientzia fikziozkoak eta errealistak. Aurkituko ditu irakurleak antologia honetan ibilbide luzeko idazleen narrazio ezagunak bai eta hain ezagun ez diren batzuk ere. Askotarikoak dira, izan ere, eskuko ekipaje honetan sartu diren ipuinak. Baina guztiek dute zer esanik euskal ipuingintza garaikidearen ibilbidean, eta denek dute ipuin gogoangarriek izan ohi dituzten ezaugarriak: irakurlea ustekabean harrapatzeko eta hunkitzeko gaitasuna.
Liburu honetan Ibon Egañak hautaturiko ipuinez gain, berak eginiko hitzaurre interesgarria dago. Bertan, hasieran egileak antologia hau egitean kontuan izan dituen irizpideak azaltzen ditu. Gero, Euskal ipuingintza modernoaz hitz egingo digu, horrela irakurleak izango du haren ikuspegi laburra baina sakona, eta bukaeran, idazleak ipuin bakoitzaren zertzelada batzuk emango ditu.
Antologileak euskal ipuingintza modernoaren lagin adierazgarri bat hautatzea izan du asmoa, eta, antologia guztietan hautatzailearen gustuak, ikuspegi estetiko edo ideologikoak eragina baldin badu ere, ahalegina egin du, ustez behintzat, orriotan euskal ipuingintzaren panorama zabala eskaintzeko. Azken hamarkadetan argitaratutako euskal narratiba laburraren adierazgarri diren eta arrazoi batengatik edo besteagatik esanguratsuak izan diren ipuin eta ipuingileak biltzeko xedeak eraman nau 25 ipuin hauek hautatzera. Hautaketa egitean, oreka bilatzea izan dut kezka nagusietakoa, hala ipuin-moldeei dagokienez, estetikei dagokienez, argitalpen-urteei dagokienez nola idazleen jatorri geografikoari, belaunaldiari eta generoari dagokienez ere, ahal izan den neurrian.
Liburu lau alaletan antolatu du antologileak, eta jarraian irakur dezakezu atal bakoitzean azaltzen diren ipuinak, idazleak eta argitalpen urteak.
Larruak
Ixiar Rozas: Korronteak, 2001; Xabier Montoia: Ikatza bezain beltz, 1997; Anjel Lertxundi: Sargoria, (1970); Inazio Mujika Iraola: Regina. Aitak maite ninduen ikaragarri,1987; Eider Rodriguez: Paisaiak, 2017; Uxue Apaolaza: Bueltak, 2005; Iñigo Aranbarri: Aldaira, 2018.
Bizitzak
Koldo Izagirre: Arboletan, 1979; Mayi Pelot: Miren, 1985; Iban Zaldua: Kontuak ez du erremediorik, 2005; Karmele Jaio: Ez naiz ni, 2012; Mariasun Landa: Marrazkia,1988; Ur Apalategi: Beste bizitza, 2010; Karlos Linazasoro: Logos magoa, 1991.
Begiak
Joseba Sarrionandia: Ginebra erregina erbestean, 1983; Arantxa Iturbe: Argazkiek ez dute gezurrik esaten, 1995; Katixa Agirre: Festa gonbidatuak, 2007; Pello Lizarralde: Behean, 1994; Jokin Muñoz: Isiluneak, 2003.
Piztiak
Bernardo Atxaga: Camilo Lizardi erretore jaunaren etxean aurkitutako gutunaren azalpena, 1988; Laura Mintegi: Satorzuloa, (1983); Ana Malagon: Unikornioarena, (2014); Antton Luku: Zakur-ziloa, 1998; Harkaitz Cano: Ez zaie errazegi jarri behar, 2005; Jon Mirande: Gauaz parke batean, 1963.
Urnietan jaio zen 1981ean. Literatur kritikaria eta irakaslea da. Euskal Filologiako ikasketak egin zituen Gasteizen, eta literaturan doktoratu zen Euskal Herriko Unibertsitatean. 2006az geroztik, Hizkuntzaren eta Literaturaren Didaktika saileko irakaslea da unibertsitate berean. Euskal literatura garaikidearen inguruko hainbat artikulu eta kapitulu argitaratu ditu, eta honako liburuak koordinatu ditu: Maldetan sagarrak. Euskal gatazka euskal literaturan, Edu Zelaietarekin batera (2006), eta Desira desordenatuak. Queer irakurketak (euskal) literaturaz (2010). Prentsako literatur kritikan jardun du 2001etik, Euskaldunon Egunkaria, Berria eta Deia egunkarietan. 2014an Izan gabe denaz. Hogeita hamar urte hedabideetako euskal literatur kritikan ikerketa-lana argitaratu zuen. Galtzagorri Elkarteko eta UEUko kidea da.
Eskuko ekipajea Euskal ipuin modernoen antologia (1963-2018)
Bidaia labur baterako eskuko ekipajea egitean nola, antologia bat prestatzean, etxean utzi behar dira, ezinbestean, bestela sartu nahiko genituzkeen arropak eta trasteak. Baina bada atzera begira jarri eta ezinbestekoa edo kuttunena hautatzeko unea ere. 1963an hasi eta 2018an amaitzen den bidaia bat proposatu nahi du liburu honek. Euskal ipuin modernoetan barnako ibilbide bat, 25 idazle eta beste horrenbeste narrazio bidelagun hartuta. Badira mikroipuinak eta narrazio luzeagoak, ipuin fantastikoak eta kontakizun gordinak, zientzia fikziozkoak eta errealistak. Aurkituko ditu irakurleak antologia honetan ibilbide luzeko idazleen narrazio ezagunak bai eta hain ezagun ez diren batzuk ere. Askotarikoak dira, izan ere, eskuko ekipaje honetan sartu diren ipuinak. Baina guztiek dute zer esanik euskal ipuingintza garaikidearen ibilbidean, eta denek dute ipuin gogoangarriek izan ohi dituzten ezaugarriak: irakurlea ustekabean harrapatzeko eta hunkitzeko gaitasuna.
Liburu honetan Ibon Egañak hautaturiko ipuinez gain, berak eginiko hitzaurre interesgarria dago. Bertan, hasieran egileak antologia hau egitean kontuan izan dituen irizpideak azaltzen ditu. Gero, Euskal ipuingintza modernoaz hitz egingo digu, horrela irakurleak izango du haren ikuspegi laburra baina sakona, eta bukaeran, idazleak ipuin bakoitzaren zertzelada batzuk emango ditu.
Antologileak euskal ipuingintza modernoaren lagin adierazgarri bat hautatzea izan du asmoa, eta, antologia guztietan hautatzailearen gustuak, ikuspegi estetiko edo ideologikoak eragina baldin badu ere, ahalegina egin du, ustez behintzat, orriotan euskal ipuingintzaren panorama zabala eskaintzeko. Azken hamarkadetan argitaratutako euskal narratiba laburraren adierazgarri diren eta arrazoi batengatik edo besteagatik esanguratsuak izan diren ipuin eta ipuingileak biltzeko xedeak eraman nau 25 ipuin hauek hautatzera. Hautaketa egitean, oreka bilatzea izan dut kezka nagusietakoa, hala ipuin-moldeei dagokienez, estetikei dagokienez, argitalpen-urteei dagokienez nola idazleen jatorri geografikoari, belaunaldiari eta generoari dagokienez ere, ahal izan den neurrian.
Liburu lau alaletan antolatu du antologileak, eta jarraian irakur dezakezu atal bakoitzean azaltzen diren ipuinak, idazleak eta argitalpen urteak.
Larruak
Ixiar Rozas: Korronteak, 2001; Xabier Montoia: Ikatza bezain beltz, 1997; Anjel Lertxundi: Sargoria, (1970); Inazio Mujika Iraola: Regina. Aitak maite ninduen ikaragarri,1987; Eider Rodriguez: Paisaiak, 2017; Uxue Apaolaza: Bueltak, 2005; Iñigo Aranbarri: Aldaira, 2018.
Bizitzak
Koldo Izagirre: Arboletan, 1979; Mayi Pelot: Miren, 1985; Iban Zaldua: Kontuak ez du erremediorik, 2005; Karmele Jaio: Ez naiz ni, 2012; Mariasun Landa: Marrazkia,1988; Ur Apalategi: Beste bizitza, 2010; Karlos Linazasoro: Logos magoa, 1991.
Begiak
Joseba Sarrionandia: Ginebra erregina erbestean, 1983; Arantxa Iturbe: Argazkiek ez dute gezurrik esaten, 1995; Katixa Agirre: Festa gonbidatuak, 2007; Pello Lizarralde: Behean, 1994; Jokin Muñoz: Isiluneak, 2003.
Piztiak
Bernardo Atxaga: Camilo Lizardi erretore jaunaren etxean aurkitutako gutunaren azalpena, 1988; Laura Mintegi: Satorzuloa, (1983); Ana Malagon: Unikornioarena, (2014); Antton Luku: Zakur-ziloa, 1998; Harkaitz Cano: Ez zaie errazegi jarri behar, 2005; Jon Mirande: Gauaz parke batean, 1963.
